Utrata prawa jazdy za alkohol – wszystkie kategorie
W przypadku poważnych naruszeń przepisów dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, takich jak jazda pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających, o odebraniu uprawnień do prowadzenia pojazdów decyduje sąd. Może on zdecydować o odebraniu winnemu kierowcy wszystkich uprawnień do prowadzenia pojazdów (tak dzieje się zwykle w przypadku najpoważniejszych naruszeń), ale może także cofnąć uprawnienia tylko jednej kategorii pojazdów. Jeżeli zatem kierowca posiadający uprawnienia na pojazdy kategorii B, C, D i E zostanie przyłapany na jeździe pod wpływem alkoholu samochodem osobowym (kat. B), sąd może orzec odebranie mu uprawnień tylko na tę kategorię, pozostawiając skazanemu możliwość prowadzenia pojazdów ciężarowych pozostałych kategorii. Takie wyroki zapadają zwykle wtedy, kiedy istnieją okoliczności łagodzące – np. skazany jest jedynym żywicielem rodziny, zarabiając jako kierowca pojazdów ciężarowych.
Odebranie prawa jazdy kilku kategorii – wyrok sądu a rzeczywistość
Wyroki sądu takie, jak powyżej opisany są zgodne z przepisami zawartymi w kodeksie karnym i zapadają w Polsce dość często. Bywa, że praktyce jednak nie są realizowane. Bardzo wielu kierowców mimo stwierdzenia przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów tylko jednej kategorii, nie otrzymuje zwrotu uprzednio zatrzymanych dokumentów na pozostałe kategorie. Dzieje się tak przez jeden z artykułów ustawy o kierujących pojazdami, na który powołują się starostwa powiatowe jako organy odpowiedzialne za wydawanie dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdów. Artykuł ten wskazuje, że starostwa nie powinny wydawać duplikatów prawa jazdy osobom, które posiadają aktualny zakaz prowadzenia pojazdów kategorii B. W praktyce zatem starostwa często nie godzą się na oddanie zatrzymanego prawa jazdy na pojazdy ciężarowe kierowcy, który stracił uprawnienia na samochody osobowe.
Powstały tu dylemat prawny jest powodowany przez treść wyżej wymienionej ustawy, wprowadzonej przez rząd w celu minimalizowania zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, także ze strony pijanych kierowców. Starostwa powiatowe nie zgadzając się na wydanie duplikatu prawa jazdy na kategorie, na które kierowca nadal ma uprawnienia, przestrzegają zapisu ustawy, choć jednocześnie sprzeciwiają się wyrokowi sądu. Rozstrzygnięcie tego sporu wymaga najczęściej dalszych postępowań na drodze prawnej. Mimo że rekomendacje prawników, specjalizujących się w prawie o ruchu drogowym są zazwyczaj korzystne dla karanych kierowców, bardzo często finalnie nie otrzymują oni jednak zwrotu dokumentów od starostwa.